Zastanawiasz się, czy może istnieją jakieś stosunkowe proste sposoby na poprawę zdrowia psychicznego w codziennym życiu – takie, które nie wymagają inwestowania dużych ilości czasu lub pieniędzy? Jeśli odpowiedź jest pozytywna, to mamy dla Ciebie dwie wiadomości: dobrą i złą. Zacznijmy od tej drugiej.
Nasza psychika jest zbyt skomplikowanym instrumentem, aby można ją było w magiczny sposób „naprawić”. Tego rodzaju sztuczki nie istnieją, a jeśli ktoś twierdzi inaczej: kłamie. Dobra wiadomość jest taka, że jesteśmy w stanie wpływać na funkcjonowanie naszej psyche. Poprzez regularne stosowanie pewnych sprawdzonych praktyk, człowiek może poprawić swój dobrostan psychiczny.
Jak możesz poprawić swój dobrostan psychiczny?
Zacznijmy od kwestii fundamentalnej: nie trzeba od razu gonić do terapeuty czy psychologa. Wielu osób jest w stanie zadbać o swoje zdrowie psychiczne samodzielnie, czy to uprawiając sport, medytując, czy po prostu umiejętnie odpoczywając. Nie masz na to czasu? Nic nie szkodzi, bo wystarczy poświecić kilka minut dziennie, aby nieco uspokoić umysł.
Pamiętaj!
Jeśli podejrzewasz u siebie depresję, stan depresyjny, wypalenie zawodowe czy jakiekolwiek inne problemy mogące znajdować się w spektrum choroby lub zaburzenia, konsultacja ze specjalistą jest wręcz obowiązkowa.
Część z omawianych praktyk jest ukierunkowana bezpośrednio na psychikę w klasycznym tego słowa rozumieniu. Inne reprezentują podejście holistyczne: w realiach dzisiejszej psychiatrii i psychologii klinicznej jest rzeczą jasną, że funkcjonowanie psychiki pozostaje w ścisłych relacjach z somatycznym wymiarem naszego organizmu.
Od czego zacząć? Naucz się panować nad stresem i znajdź chwilę dla siebie
Codzienny stres to jeden z głównych faktorów, które przyczyniają się do stopniowego osłabienia naszej kondycji psychicznej, co skutkuje większym ryzykiem popadnięcia w problemy o genezie depresyjnej czy nerwicowej (w skrajnych przypadkach psychika może zareagować nawet tzw. dekompensacją psychotyczną czyli krótkotrwałym, intensywnym zaburzeniem świadomości, z występowaniem objawów charakterystycznych dla schizofrenii).
Jeżeli całe Twoje „bycie” w świecie jest poświęcone wszelkiego rodzaju obowiązkom (zawodowym, rodzinnym), po pewnym czasie łatwo jest zatracić siebie i stracić kontrolę nad własnym wnętrzem. To z kolei powoduje zamglenie samoświadomości, przez co w pewnym momencie budzisz się z przeświadczeniem, że nie do końca wiesz, kim jesteś, jak stałeś lub stałaś się sobą w obecnej wersji i jaki jest cel Twojego istnienia.
Takie momenty bywają potężnymi wyzwalaczami depresji. Warto więc poświęcić sobie przynajmniej 30 minut dziennie. Niech będzie to czas na refleksję, prowadzenie dziennika, zamyślenie, autoanalizę. Pomocna może być również medytacja, której celem jest zakotwiczenie się w chwili obecnej, relaks i skupienie na oddechu.
Nauka kontrolowania stresu również należy do wysoce przydatnych praktyk. Możesz zacząć od prostych ćwiczeń oddechowych, połączonych z jakąś formą aktywności fizycznej. Wskazane jest też planowanie sobie dnia, najlepiej w formie pisemnej. Nasza psychika na ogół dobrze reaguje na rutynę, a efektywny time management pozwoli znaleźć chwilę na aktywności, co do których wcześniej byliśmy przeświadczeni, że brakuje nam na nie czasu. Zaleca się też relaksacje, poprzez masaż lub ciepłą kąpiel z użyciem olejków eterycznych.
Psychika zależy także od ciała
Nie należy zapominać, że wiele dysfunkcji natury psychicznej bywa uwarunkowanych czynnikami somatycznymi. Wystarczy wspomnieć, że faktory silnie sprzyjające rozwojowi depresji lub nerwic to między innymi:
- deficyty witaminy D,
- deficyty witamin z grupy B,
- deficyty pierwiastków mineralnych (zwłaszcza potasu oraz magnezu),
- brak regularnej aktywności fizycznej,
- deficyty snu i/lub niewłaściwa kultura snu.
Jeżeli chodzi o dostarczanie organizmowi odpowiednich ilości wymienionych substancji odżywczych, to najlepszą drogą jest bogata i zbilansowana dieta. Możemy sięgnąć także po suplementację. Tutaj warto zaznaczyć, że niektóre preparaty zawierające np. magnez, witaminę D czy witaminy z grupy B mają status leków, nierzadko dostępnych tylko na receptę (jej uzyskanie od lekarza internisty nie powinno jednak stanowić problemu).
Jeżeli natomiast decydujemy się na preparaty bez recepty, to warto sprawdzić, które z form chemicznych danej substancji należą do wysoce przyswajalnych (np. w przypadku magnezu będą to cytrynian, jabłczan i taurynian).
Podstawowe zasady higieny snu, która ułatwia zasypianie i wspiera procesy regeneracji organizmu w trakcie spania, to przede wszystkim kładzenie się spać i wstawanie o regularnych porach. Nie należy czytać, oglądać telewizji czy korzystać z komputera/telefonu w łóżku.
Warto także na co najmniej 2,5 godziny przed snem odstawić wszystkie urządzenia emitujące niebieskie światło, które bodźcuje ludzki układ nerwowy, utrudniając odpowiednią regulację zegara biologicznego. Pamiętajmy też, aby nie objadać się obficie przed snem, ale też nigdy nie kłaść się do łóżka z pustym żołądkiem.
Przed snem należy też dokładnie przewietrzyć pomieszczenie. Pozytywne efekty powinna wywrzeć suplementacja melatoniny oraz kupno kołdry obciążeniowej. Chcąc na co dzień zadbać o nasze zdrowie psychiczne, powinniśmy pamiętać, że w każdym wypadku wymaga to szerszego podejścia obejmującego różne aspekty funkcjonowania organizmu.
Ćwiczenia kontroli stresu niewiele nam dadzą, jeśli będziemy chronicznie niewyspani. Aktywność fizyczna nie wzmocni układu immunologicznego w oczekiwanie wysokim stopniu, jeżeli organizm będzie pozbawiony niezbędnych mu witamin i pierwiastków mineralnych.
Z drugiej strony, samo „odżywienie” ośrodkowego układu nerwowego jeszcze nie zapewnia prawidłowego funkcjonowania psychiki, ponieważ nie jesteśmy robotami, a nasz umysł nie jest czymś na podobieństwo komputera, który wystarczy właściwie zaprogramować i na bieżąco wymieniać lub usprawniać szwankujące części. Jak więc widać, chociaż nasze możliwości zadbania o codzienny dobrostan psychiczny nie są nieograniczone, to jednak istnieje sporo rzeczy, które możemy zrobić z domowego zacisza.
